မလိုအပ္ဘဲ ပိုတတ္ေသာ ေရးခ်
ျမန္မာစာ စာလံုးေပါင္း သတ္ပံုတြင္ ၀င္ေရာက္ေႏွာင္႔ယွက္ေနေသာ အေရးတစ္ခုမွာ မလိုအပ္ဘဲ ပိုတတ္ေသာ ေရးခ် ျဖစ္ပါသည္။
မလိုအပ္ဘဲ ပိုတတ္ေသာ ေရးခ်တစ္ခုမွ ပတ္တြင္ ပါတတ္ေသာ ေရးခ် ျဖစ္သည္။
သီတင္းတစ္ပတ္၊ ႏွစ္ပတ္လည္၊ သံုးလပတ္၊ ပတ္၀န္းက်င္၊ ပတ္သက္သည္ စသည္တို႔ကို သီတင္းတစ္ပါတ္၊ ႏွစ္ပါတ္လည္၊ သံုးလပါတ္၊ ပါတ္၀န္းက်င္၊ ပါတ္သက္သည္ စသည္ျဖင္႔ ေရးမွားတတ္ၾကသည္။
ပတ္၏အနက္မွာ လည္သည္၊ လွည့္သည္၊ ရစ္သည္၊ ၀ိုက္သည္၊ ၀ိုင္း၀န္းသည္ တို႔ျဖစ္သည္။ ျမန္မာစကား စစ္စစ္ျဖစ္ၿပီး ေရးေသာအခါ ေရးခ်မလိုေသာ စကားလံုးျဖစ္သည္။
သီတင္းတစ္ပတ္၊ ရက္သတၱတစ္ပတ္ဆိုသည္မွာ ၇ ရက္၊ ၇ ေန႔တြင္ စေသာ ေန႔တစ္ေန႔မွ ေနာက္တဖန္ ထိုေန႔သို႔ ထပ္မံလည္ပတ္ ေရာက္ရွိလာေသာ ကာလကို ဆိုလိုသည္။ တနည္းအားျဖင္႔ ၇ ရက္ ပတ္မိေသာ၊ ၇ ရက္လည္ေသာ ကာလကို ဆိုလိုသည္။
ႏွစ္ပတ္လည္ ဆိုသည္မွာလည္း ၁၂ လတြင္ စေသာ လတစ္လလမွ ေနာက္တဖန္ ထိုလသို႔ ထပ္မံလည္ပတ္ေရာက္ရွိေသာ ကာလကိုပင္ ဆိုလိုသည္။ တနည္းအားျဖင္႔ ၁၂ လပတ္မိေသာ၊ ၁၂ လ လည္မိေသာ ကာလပင္ ျဖစ္သည္။
သံုးလပတ္၊ ေလးလပတ္ စသည္တို႔သည္လည္း သံုးလပတ္မိေသာ၊ ေလးလပတ္မိေသာ အခ်ိန္ကာလပင္ ျဖစ္သည္။
ပတ္၀န္းက်င္ ဆိုေသာ စကားသည္ ပတ္၊ ၀န္း၊ က်င္ ဟူေသာ စကားလံုး သံုးလံုးကို ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းထားေသာ စကားျဖစ္သည္။ အနက္တူေသာ စကားသံုးလံုးျဖစ္သည္။ ပတ္သည္လည္း လည္၊ လွည့္၊ ရစ္၊ ၀ိုင္း အနက္။ ၀န္းသည္လည္း လည္၊ လွည့္၊ ရစ္၊ ၀ိုင္း အနက္။ က်င္သည္လည္း လည္၊ လွည့္၊ ရစ္၊ ၀ိုင္း အနက္ပင္ျဖစ္သည္။ လွည့္လည္ရစ္၀ိုင္းလ်က္ ရွိေသာ ေနရာေဒသ၊ အခ်ိန္ကာလကိုပင္ ပတ္၀န္းက်င္ ဟု ဆိုသည္။
ပတ္သက္သည္ ဆိုေသာ စကားတြင္လည္း ပတ္မွာ ရစ္လည္သည္၊ စပ္ဆိုင္သည္ ဟူေသာ အနက္ပင္ျဖစ္သည္။
ရြာတစ္ပတ္၊ ေက်ာင္းတစ္ပတ္၊ ပတ္ကံုး၀န္းက်င္၊ အေအးပတ္သည္ စသည္တို႔ကဲ႔သို႔ေသာ စကားမ်ားမွ ပတ္သည္လည္း လည္ပတ္၊ ရစ္ပတ္ အနက္ပင္ျဖစ္သည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင္႔ဆိုေသာ္ ျမန္မာစကား ပတ္ တြင္ ေရးခ်ပါရန္ မလုိပါ။
သို႔ရာတြင္ ပ တြင္ ေရးခ်လ်က္ တ သတ္ရေသာ ပါတ္ အေရးမ်ားလည္း ရွိသည္။ ယင္းတို႔အား ျမန္မာစကားမ်ား မဟုတ္ၾက။ ပါဠိသက္ စကားမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။
နိပါတ္ေတာ္၊ ပါဏာတိပါတ္၊ ပိ႑ပါတ္၊ ဥပၸါတ္ပ်ံသည္ စသည့္စကားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ယင္းတို႔တြင္ နိပါတ္ေတာ္မွ နိပါတ္ကား ပါဠိ နိပါတပုဒ္တည္း။
ပါဏာတိပါတ္ကား ပါဠိ ပါဏာတိပါတ၊ ပိ႑ပါတ္ကား ပါဠိ ပိ႑ပါတ၊ ဥပၸါတ္ပ်ံသည္မွ ဥပၸါတ္ကား ပါဠိ ဥပၸါတ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
မလိုအပ္ဘဲ ပိုတတ္ေသာ ေရးခ်မ်ားကို ေဘးဥပဒ္၊ မ႑ပ္၊ ဒဏ္၊ အရုဏ္က်င္း၊ ကန္း၊ အနာဂတ္ ဟူေသာ စကားမ်ားကို ေရးရာ၌လည္း ေတြ႔ရတတ္သည္။ ေဘးဥပါဒ္၊ မ႑ာပ္၊ ဒါဏ္၊ အာရုဏ္က်င္း၊ ကာန္း၊ အနာဂါတ္ဟူ၍ ေရးၾကျခင္းမွာ မလိုအပ္ဘဲ ေရးခ် ပိုေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ဥပဒ္ (ေဘး)။ ။ ဥပဒ္မွာ ပါဠိသက္ပုဒ္ ျဖစ္သည္။ ပါဠိတြင္ ဥပဒၵ၀ဟု ရွိသည္။ ဥပဒၵ၀သည္ ေဘး၊ ေဘးရန္၊ အႏၱရာယ္ကို ဆိုလိုသည္။ ဥပဒၵ၀ပုဒ္သက္ျဖစ္သျဖင္႔ ဥပဒ္ဟုသာ ေရးရသည္။ ပ တြင္ ေရးခ် မထည့္ရပါ။ (ဥပါဒ္ဌီဘင္ မွ ဥပါဒ္ကား ဥပၸါဒ ပုဒ္သက္ျဖစ္သျဖင္႔ ပ တြင္ ေရးခ်ပါရသည္။)
မ႑ပ္။ ။ ပါဠိတြင္ မ႑ပ ဟုရွိသည္။ အကာမဲ႔ ယာယီအေဆာင္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ မ႑ပ ပုဒ္သက္ျဖစ္သျဖင္႔ မ႑ပ္ဟု ေရးခ်မပါဘဲ ေရးရသည္။
ဒဏ္။ ။ ဒဏ္ခတ္သည္၊ ဒဏ္တပ္သည္၊ ဒဏ္ေပးသည္၊ ဒဏ္ရိုက္သည္၊ ဒဏ္ေၾကး၊ ႀကိဳးဒဏ္၊ ေထာင္ဒဏ္၊ သဲဒဏ္၊ ေရဒဏ္၊ အျပစ္ဒဏ္၊ ေဘးဒဏ္၊ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ စသည္တို႔ကို ဒ တြင္ ေရးခ်မပါဘဲ ဒဏ္ ဟုသာ ေရးရသည္။ ပါဠိတြင္ ဒ႑ ဟူေသာ ပုဒ္ရွိသည္။ ဒ႑သည္ တုတ္၊ တုတ္တံ၊ အရိုးတံ၊ အျပစ္ေပးျခင္း စသည့္အနက္မ်ားရွိသည္။ ဒ႑ပုဒ္သက္ျဖစ္၍ ဒ တြင္ ေရးခ်မပါဘဲ ဒဏ္ဟုသာ ေရးရသည္။ ကနကၠဒဏ္ထီးကို ေရးရာတြင္လည္း ဒဏ္တြင္ ေရးခ်မပါရေခ်။ ကနက=ေရႊ + ဒ႑=အရိုး၊ ေရႊအရိုးတပ္ထီးဟု ဆိုလိုသည္။ ကနကဒဏ္မွ ျမန္မာမႈအေရးတြင္ ကနကၠဒဏ္ျဖစ္လာသည္။
အရုဏ္။ ။ ေနအရုဏ္အရုဏ္က်င္းၿပီး အရုဏ္ဆြမ္း စသည္တို႔တြင္ အ သရျဖင္႔သာ အရုဏ္ဟု ေရးရသည္။ အာသရျဖင္႔ အာရုဏ္ ဟု မေရးရ။ အ တြင္ ေရးခ်မပါရ။ ပါဠိတြင္ အရုဏ ဟူေသာ ပုဒ္ရွိသည္။ ပါဠိ အရုဏသည္ အေမွာင္ေပ်ာက္ၿပီး ေရွးဦးတက္လာေသာ ေရာင္နီ၊ ေရာင္နီလာခ်ိန္ကို ေဟာသည္။ အာရုဏ္ဟု အ တြင္ ေရးခ်ၿပီး ေရးမွားၾကသည္မွာ ေျပာဆို ရြတ္ဖတ္ရာတြင္ "အာယုန္" ဟု ေျပာဆို ရြတ္ဖတ္ေနၾကေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာအဘိဓာန္တြင္ အရုဏ္ ကို "အရုဏ္/အာယုန္/န၊ ေနမထြက္မီ အေရွ႕အရပ္မွ ဦးစြာ ျဖစ္ေပၚေသာ ေရွ႕ေျပးအလင္းေရာင္။ [ ပါ၊ အရုဏ ]"ဟု ဖြင္႔ဆိုထားသည္။
ကန္း။ ။ မ်က္စိကာန္းသည္ဟု ေရးမွားတတ္ၾကသည္။ ပါဠိတြင္ မ်က္စိ တဖက္ကန္းေဟာ ကာဏ ဟူေသာ ပုဒ္ရွိသျဖင္႔ ပါဠိ ကာဏ ပုဒ္သက္ဟု ယူလိုၾကသည္။ ကန္း သည္ ဆိုေသာ စကားမွာ ျမန္မာစကားစစ္စစ္ျဖစ္သည္။ ေရ၊ အရည္ကုန္ေပ်ာက္၊ ေျခာက္ခန္းသည္ကိုပင္ ကန္း သည္ဟု ဆိုသည္။ ကန္းႏွင္႔ ခန္း အနက္ ဆက္ႏႊယ္သည္။ မ်က္စိထဲတြင္ ျမင္ေစတတ္ေသာ အရည္ခန္းလ်က္ မျမင္ႏိုင္ဘဲရွိသည္ကိုပင္ မ်က္စိကန္းသည္ဟု ဆိုသည္။ ေရတြင္းတြင္ ေရမရွိဘဲ ေျခာက္ခန္းသည္ကိုပင္ ေရတြင္းကန္းသည္ဟု ဆိုသည္။ က တြင္ ေရးခ်မပါဘဲ ကန္း ဟုသာ ေရးရသည္။
အနာဂတ္။ ။ ပါဠိ အနာဂတ ပုဒ္သက္ျဖစ္သည္။ မလာေရာက္ေသးေသာ၊ ေနာင္လာလတၱံ႔ေသာ ဟူေသာ အနက္ကို ေဟာသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ မလာေရာက္ေသးေသာ ကာလ၊ ေနာင္လာလတၱံ႔ေသာ ကာလကို ေရးလိုလွ်င္ အနာဂတ္ကာလ၊ အနာဂတ္ ဟု ေရးရသည္။ ဂ ငယ္တြင္ ေရးခ် ထည့္၍ အနာဂါတ္ ဟု ေရးလွ်င္ မွားသည္။
မလိုအပ္ဘဲ၊ ပိုတတ္သည့္ ေရးခ်ကို
မမွားေအာင္ သတိခ်ပ္၊ ေရးတတ္ေစလို
ပတ္၀န္းက်င္၊ ေဘးဥပဒ္ႏွင္႔၊
ဒဏ္ခတ္သည့္ ဒဥ္ထိုထို၊ မ႑ပ္ဆိုတ၀။
မ်က္ကန္းငယ္ တျဖာ၊ အရုဏ္လာ အရုဥ္တက္ကယ္ႏွင္႔၊
အနာဂတ္ဆို ေနာင္ခါတြက္ကိုလ
ေရးခ်ေတြ ပိုမစြက္ပါႏွင္႔၊
စဥ္ဆက္ေရးၾက။
မမွားေအာင္ သတိခ်ပ္၊ ေရးတတ္ေစလို
ပတ္၀န္းက်င္၊ ေဘးဥပဒ္ႏွင္႔၊
ဒဏ္ခတ္သည့္ ဒဥ္ထိုထို၊ မ႑ပ္ဆိုတ၀။
မ်က္ကန္းငယ္ တျဖာ၊ အရုဏ္လာ အရုဥ္တက္ကယ္ႏွင္႔၊
အနာဂတ္ဆို ေနာင္ခါတြက္ကိုလ
ေရးခ်ေတြ ပိုမစြက္ပါႏွင္႔၊
စဥ္ဆက္ေရးၾက။
$$$$$$$$$$$
ေနာက္တပိုင္းက်ရင္ ျဖည္းျဖည္း။
ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာစကား ႏွင္႔ ျမန္မာ သတ္ပံုက်မ္းကို ေဒါင္းလုတ္ လုပ္လိုသူမ်ား အတြက္...
ရႊင္လန္း ခ်မ္းေျမ႕ၾကပါေစ။
s0wha1
ကိုးကား။ ။၁၉၉၃၊ ဩဂုတ္လတြင္ ထုတ္ေ၀ေသာ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာန ျမန္မာစာအဖြဲ႔၏ "ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာစကား"
4 comments:
ေနာက္တခါ….. သတ္ပုံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ (Not “ပါတ္သက္” meh? ;-) အေရးအေၾကာင္းဆုိရင္ ဘယ္မွာ လာရွာရမလဲ သိသြားၿပီ။ ေက်းဇူးဗ်ဳိး။
ကိုေပါေရ... ဟီဟီ။ ေနာက္လည္း ထပ္တင္ပါဦးမယ္။
ကြ်န္ေတာ္အျမဲမွားတတ္တဲ့ အသုံးအႏွဳန္းေလးမ်ားကုိ အခုလုိရွင္းရွင္းလင္းလင္သိလုိက္ရတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေလ့လာလ်က္။
ကို kyal... ဟုတ္ကဲ႔။ ဒါၿပီးရင္ ကိုပီေက ေရးထားတဲ႔ ျမန္မာစာအေၾကာင္းေလးေတြလည္း ျပန္ကူးျပဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။ ေက်းဇူး။
Post a Comment